ارزیابی تنوع ژنتیکی یونجه (Medicago sativa L.) با استفاده از شاخص‌های ریخت‌شناسی و شیمیایی

تنوع ژنتیکی اساس مطالعات اصلاحی در بسیاری از گونه‌های گیاهی است و یکی از مهمترین شاخصها جهت انتخاب والدین می        باشد. هدف از این آزمایش، بررسی تنوع ژنتیکی و مقایسه یونجه‌های دائمی با استفاده از صفات ریخت‌شناسی و شیمیایی می‌باشد. صفات ریخت‌شناسی شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی، وزن تر بوته، عملکرد وزن خشک بوته، نسبت وزن خشک برگ به عملکرد وزن خشک گیاه و نسبت وزن خشک برگ به وزن خشک ساقه در 18 رقم یونجه اندازه‌گیری شد. همچنین ترکیبات شیمیایی از قبیل درصد ماده خشک، درصد پروتئین خام، درصد الیاف خام، درصد خاکستر و درصد عناصر کلسیم، فسفر، سدیم، پتاسیم، منیزیم، مس، منگنز، روی و آهن تعیین گردیدند. تجزیه خوشه   ای بر اساس صفات ریخت‌شناسی و ترکیبهای شیمیایی، ژنوتیپ            ها را به‌ترتیب در چهار و پنج دسته گروه‌بندی کرد. نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی بر اساس صفات ریخت‌شناسی بیشترین تنوع را در صفات وزن خشک بوته و ارتفاع بوته و نیز در ترکیبات شیمیایی درصد پروتئین و درصد کلسیم نشان دادند. وراثت‌پذیری (Hb)، ضریب تنوع فنوتیپی (P.C.V) و ضریب تنوع ژنوتیپی (G.C.V) نیز برای صفات مختلف محاسبه گردید. وراثت‌پذیری صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی، وزن تر بوته، عملکرد وزن خشک بوته، نسبت وزن خشک برگ به عملکرد وزن خشک گیاه و نسبت وزن خشک برگ به وزن خشک به‌ترتیب برابر با 81/0، 94/0، 82/0، 89/0، 68/0 و80/0 بود. مقدار P.C.V برای صفات یاد شده به‌ترتیب ا25/14%، 86/21%، 58/26%، 71/23%، 49/12% و 88/28% و میزان G.C.V برای صفات یاد شده 67/9% ، 84/18% ، 52/18% ، 34/18% ، 84/6% و 51/18% بود.